23 Ağustos 2012 Perşembe

Facebook Gerçekten Zor Durumda

Geçtiğimiz 18 Mayıs'ta gerçekleşen halka açılma öncesinde 100 milyar dolar eder mi etmez mi diye sorulan kimilerince en fazla 40 milyar dolar eder denilen Facebook, geçen sürenin ışığında bayağı iyimser fiyat ile halka açılmış olduğu görülüyor. Sansasyon ve haber yapmış olmak adına balonları şişiren bazı çevrelerin senaryoları kısa sürede çöktü sayılır. Çünkü hisse değerleri arzdan iki ayı az bir süre geçmişken 38$'lık halka arz fiyatının yarısına kadar düştü ve 18.75$ ile en düşük değerini gördü. Bu yazıyı yazarken çok az bir toparlanma olsa da düşüş trendini kapatıp kapatmadığı belirsiz. Şu anda şirket değeri en kötümser olmasa da düşük tahmin denilebilecek 40 milyar dolarlık piyasa değerine inmiş durumda. Ancak hatırlatmak gerekirse arzdan önce değeri için 20-30 milyar dolar arası tahmin yapanlar da bulunuyordu.

Böyle olunca da bir süredir spekülasyonlar üretilmeye ve Mark Zuckerberg'in CEO'luktan istifa etmesi veya görevden alnıması gerektiği yönünde haberler yaplmaya başlandı. Zuckerberg'i şıpıdık terlikli genç milyarder ve çağın kahraman adamı olarak gösteren medya şimdi de "Facebook aslında bir balon, üretim yapmıyor net para kazandığı bir mecra yok" şeklinde yorumlara başladı.

Kısmen katılsam da Facebook'un ne olduğunu hala anlamayanlar için olaya yayıncılık-reklamcılık gözüyle bakmalarının yerinde olduğunu söylemek lazım. Hatta bir medya organında çalışan kişilerin bunu anlamıyor olmaları trajik bir durum. İnsanlar hala Facebook tarzı bir sitenin perakende ile para kazanacağını düşünüyorsa yanılıyor. Şahsi fikrim online oyun piyasasından topladıkları paranın bile başarı sayılabileceği. Tabi bu paranın da uzun süreli akacağını düşünmüyorum.

Facebook'un en büyük gelir kaynağı reklamlar. Burada en önemli pazarlama noktası reklamı kişinin ilgi alanları ve kişisel bilgileri doğrultusunda, hedef odaklı bir şekilde yapılması yönünde. Yani yaptığınız tanıtım hemen hedefe ulaşıyor, reklamınızı gören hemen müşteriniz oluyor iması var. Facebook'un basite indirgenmiş iş modeli bu aslında. Ayrıca Facebook bugüne kadar ayrıcalıklı üyelik (platin, altın vs.) gibi yollara gitmedi, göz içine de reklam sokmadı. Böylece belirli bir kaliteyi koruyabildi ve kullanıcı kitlesini artırarak genişledi.

Facebook'un zor durumda olduğunu niye düşündüğüme gelince; Facebook halka açılmadan bu yana, mobil platform üzerindeki reklam alanında olmadığı için eleştiriliyordu. Kullanıcının mobile kaydığını düşünürsek bunca eleştiri içinde çok da boş sayılmaz. Tüm bu eleştiriler, finansal tablodaki karamsarlık ve istifa haberleri üzerine bir anda mobil Facebook üzerinde reklamlar hızla türemeye başladı. Esasında bunlara reklam dahi diyemiyorlar.

Şu anda mobile platformda birkaç türlü reklam yayınlanıyor. Bunlardan bir tanesi Facebook reklam plaftormuna aslında  tam uymayan "arkadaşın seviyorsa sen de seversin" tarzında verilen "Zorla Beğendirme Reklamları". Mobil Facebook'un haber kaynağında iki adet farklı arkadaşımın beğendiği söylenen ürün sayfaları önüme konuluyor. Onlar beğendiği için benim de beğenmem isteniyor. Böylece o sayfalar ileride reklam yaptığında haber kaynağımda gözüküyor. İşte bu demin saydığım çoğu şeyin özeti. Zira arkadaşım beğendiği için benim de beğenmem şart mı? Bu durumda benim sadece arkadaş listem hesaba katılıyor ve benim zevklerim de arkadaşlarım kadar. Yıllarca paylaşımda bulunmadığım kişinin zevkleri beni nasıl ifade edebilir. Esasında bu sayfaları o arkadaşlarımın beğendiğine bile şüpheliyim.

Bir diğer reklam kaynağı da "Trending News" popüler haber olarak bu reklamlar da belirli kaynaklardan ücret karşılığında gösterildiği çok belli olan linkler.

Burada sorun şu. Bu reklamlar çok göz önünde bir yerde yayınlanıyor. Bir nevi çırpınış gibi. Bunlar çok aleni bir yerde ve haber kaynağının kullanılabilirliğini bozuyor. Bir de üstüne üstlük yanlışlıkla beğenme ihtimali var. Bu da bazı korsan websiteleri veya scriptler gibi zorla beğendirmek gibi oluyor. Linkler ve haberler yapmacık duruyor ve benimle hiç alakası olmadığı halde reklam veriyor.

Tüm bunlar düşünülerek ve planlanarak yapılandan çok can havliyle yapılmış hareketler gibi duruyor. Bana sorarsanız zor durumda olduğunu anlamak için bu çırpınışlar bile yeterli. Facebook'u bu tür hareketlerin kurtaracağını düşünmüyorum. Aksine bunlar mevcut kullanıcıları kızdırabilir. Umarım mantıklı bir şekilde bu sıkıntıları atlatırlar. Sonuç olarak Facebook devasa bir yazılım ve faydalı olduğu yanları da var.

Son bir soru. Facebook'un 1 milyar dolar ödeyerek satın aldığı Instagram'ın değeri şimdi acaba ne kadar?

Hiç yorum yok: